Mε το φτωχό μου το μυαλό (Sportday / Αντώνης Πανούτσος)

To 1914, η βρετανική κοινή γνώμη συγκλονίστηκε από την είδηση ότι Γερμανοί στρατιώτες στο Βέλγιο έκοβαν τα χέρια των αγοριών ώστε να μην μπορούν να γίνουν στρατιώτες όταν μεγαλώσουν. Η βρετανική βασιλική οικογένεια άνοιξε λογαριασμό για να βοηθηθούν τα θύματα της γερμανικής θηριωδίας μετά το τέλος του πολέμου. Τη δεκαετία του '20, ο λογαριασμός διακριτικά καταργήθηκε και τα χρήματα διατέθηκαν για άλλους αγαθοεργούς σκοπούς, επειδή δεν βρέθηκε ούτε ένα παιδάκι με κομμένο χέρι.

Την ίδια εποχή, οι αγγλικές εφημερίδες δημοσίευσαν ρεπορτάζ για βιασμούς στο κατεχόμενο Βέλγιο. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, σε χωριό του Βελγίου Γερμανοί στρατιώτες πήραν 20 τραπέζια από σπίτια, τα έβαλαν στην κεντρική πλατεία του χωριού, ξάπλωσαν επάνω τους ισάριθμες νεαρές Βελγίδες και καθεμιά τη βίασαν το λιγότερο 12 «Ούννοι». Αργότερα, αντιπροσωπία Βέλγων πολιτών περιηγήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, διηγούμενη την ιστορία. Η σοβαρότητα των καταγγελιών επισημοποιήθηκε από την επίσκεψη στον πρόεδρο Γούντροου Ουίλσον. Η αγανάκτηση των Αμερικανών βοήθησε την τοποθέτηση των Ηνωμένων Πολιτειών στην πλευρά των συμμάχων, αλλά όχι και την ανεύρεση των Βελγίδων που βιάσθηκαν, αφού και μετά το τέλος του πολέμου δεν βρέθηκε ούτε μία.

Η προπαγάνδα δεν ήταν προνόμιο μόνο των Αγγλων. Οι γερμανικές εφημερίδες δημοσίευαν άρθρα, σύμφωνα με τα οποία οι Γάλλοι δηλητηρίαζαν τα πηγάδια και τύφλωναν Γερμανούς αιχμαλώτους πολέμου. Οι Γάλλοι δημοσίευσαν μια ιστορία, σύμφωνα με την οποία όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν ένα χωριό, ζήτησαν από τους μοναχούς ενός μοναστηριού να χτυπήσουν πανηγυρικά τις καμπάνες. Οι μοναχοί αρνήθηκαν και οι Γερμανοί τους κρέμασαν από τα σκοινιά σαν γλωσσίδια, χτυπώντας με τα σώματά τους τις καμπάνες. Ούτε φυσικά η προπαγάνδα περιορίζεται στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στον δεύτερο, οι Ρώσοι κατήγγειλαν τους Γερμανούς ότι σκότωσαν χιλιάδες Πολωνούς αξιωματικούς στο Κατίν. Οι σύμμαχοι συμφωνούσαν με την κατηγορία μέχρι να ξεκινήσει ο Ψυχρός Πόλεμος, όταν με τη σειρά τους κατήγγειλαν του Σοβιετικούς ότι εκείνοι είχαν σκοτώσει τους Πολωνούς αξιωματικούς επειδή ήταν εθνικόφρονες και θα πρόβαλαν αντίσταση στην κομουνιστικοποίηση της χώρας. Στο Βιετνάμ, οι Αμερικανοί πέταγαν από αεροπλάνα πάσα ασφαλούς παράδοσης στις θέσεις των Βίετ Κονγκ, σύμφωνα με τα οποία κάθε στρατιώτης που θα αποφάσιζε να παραδοθεί θα είχε καλή μεταχείριση και γρήγορη απελευθέρωση μετά την παράδοσή του. Η κυβέρνηση του Βορείου Βιετνάμ κυκλοφορούσε κόμικ που παρουσίαζαν όλους τους Αμερικανούς σαν τρελαμένους ναρκομανείς που πυροβολούσαν αδιακρίτως τους χωρικούς. Η προπαγάνδα και οι ψυχολογικές επιχειρήσεις –γνωστές στη στρατιωτική lingo ως «PsyOp»– χρησιμοποιούνται σε κάθε σύγκρουση για να αποξενώσουν τους λαούς, να επηρεάσουν την κοινή γνώμη των ουδέτερων και να καταστρέψουν το ηθικό των αντιπάλων. Φυσικά, η σύγκρουση στον Λίβανο δεν μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση.

Οι Αραβες προσπαθούν να παρουσιάσουν τη σύγκρουση σαν τυφλή επίθεση κατά αμάχων. Οι Ισραηλινοί δέχονται τις απώλειες στον άμαχο πληθυσμό, αλλά προσθέτουν ότι η Χεζμπολάχ δημιουργεί βάσεις σε κατοικημένες περιοχές, έτσι ώστε οι άμαχοι να γίνονται ανθρώπινες ασπίδες. Επίσης, προσθέτει ότι προειδοποιεί τον πληθυσμό δύο ώρες πριν από κάθε επίθεση με φυλλάδια που ρίχνονται από αεροπλάνα. Οι Ισραηλινοί λένε ότι τίποτα δεν θα γινόταν αν δεν είχαν απαχθεί οι δύο στρατιώτες τους. Οι Αραβες απαντούν ότι το Ισραήλ γνώριζε τους κινδύνους, αλλά άφησε τους στρατιώτες του να απαχθούν, ώστε να έχει λόγο επέμβασης στον Λίβανο. Η εικόνα που θέλουν να προβάλουν οι δύο πλευρές είναι σαφής: οι Ισραηλινοί θέλουν να περνούν ως το κράτος με ευρωπαϊκή κουλτούρα στη Μέση Ανατολή, που έκανε την έρημο κήπο, την ώρα που τους Αραβες τους τρώει η μύγα. Ενα κράτος που αναγκάζεται να πολεμάει επειδή δεν του αναγνωρίζουν το δικαίωμα επιβίωσης. Οι Αραβες, από την άλλη, προβάλλουν την εικόνα του λαού που αγωνίζεται για τα δικαιώματα των Παλαιστινίων, που διώχθηκαν από τα σπίτια τους για να εγκατασταθούν οι Εβραίοι λακέδες των Αμερικανών. Και βασίζονται στη δύναμη της εικόνας.

Δεν ξέρω ποιος έχει δει το «Wag the dog» με τον Ντάστιν Χόφμαν και τον Ρόμπερτ ντε Νίρο. Είναι η ιστορία ενός προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών που επειδή έχει προσωπικά προβλήματα, για να συσπειρώσει τον κόσμο ξεκινάει πόλεμο στην Αλβανία. Για να συγκινήσει τους πολίτες σκηνοθετεί μια σκηνή, στην οποία μια νεαρή κοπέλα τρέχει μέσα στους καπνούς του πολέμου με ένα μωρό στην αγκαλιά. Κάτι τέτοιο φυσικά δεν μπορεί να γίνει, διότι με τη σημερινή εξάπλωση των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης 100 δημοσιογράφοι θα είχαν πάει στην Αλβανία σε ένα 24ωρο. Αυτό όμως που αξίζει να εξεταστεί είναι η δημοσιογραφική διάθεση να προβληθεί η ταινία με την κοπέλα. Δείχνει την αδυναμία της εικόνας. Την οποία κάποιος επιλέγει να δείξει, ενώ έχει απορρίψει κάποια άλλη. Δεν έχετε παρά να παρακολουθήσετε CNN, όπως και τα ελληνικά και τα αραβικά κανάλια, για να δείτε τη διαφορά στην επιλογή των εικόνων. Ολες είναι πραγματικές και από ανθρωπιστικής άποψης σημαντικές, είναι όμως δευτερεύουσες στο πολιτικό πρόβλημα. Μπορεί το Ισραήλ να επιβιώσει με διαφορετική πολιτική από αυτή που ακολουθεί σήμερα; Και με το χέρι στην καρδιά θέλω να σκεφτείτε το παρακάτω.

Με την Τουρκία εδώ και δεκαετίες πλακωνόμαστε για τις εδαφικές και εναέριες διεκδικήσεις στο Αιγαίο. Ας πούμε λοιπόν ότι Γκρίζοι Λύκοι εγκαθίστανται στα παράλια της Μικράς Ασίας και βομβαρδίζουν με ρουκέτες τη Σάμο, ισχυριζόμενοι –εν πολλοίς ορθά– ότι υπήρχε τουρκική μειονότητα που εκδιώχθηκε από τους Ελληνες. Η τουρκική κυβέρνηση είναι ανίσχυρη να τους εμποδίσει, αλλά εμείς είμαστε ισχυροί. Και τώρα τα παιδάκια να σηκώσουν τα χέρια τους. «Πόσοι λένε ότι ο βομβαρδισμός των θέσεων των Γκρίζων Λύκων, έστω κι αν σκοτώνονταν κάποιοι Τούρκοι, θα ήταν έγκλημα;». Γιατί δεν βλέπω σηκωμένα τα χεράκια; Επειδή φυσικά η Σάμος ήταν πάντα ελληνική. Σωστά. Με ένα μεγάλο κενό. Ας πούμε καμιά πεντακοσαριά χρόνια. Γιατί λοιπόν εμείς είχαμε το δικαίωμα να τη διεκδικήσουμε για ιστορικούς λόγους, αλλά οι Εβραίοι δεν είχαν δικαίωμα να διεκδικήσουν την Παλαιστίνη; Γιατί τώρα ακούω όλα τα παιδάκια να φωνάζουν «αλλά εμείς δεν διώξαμε τους Τούρκους»; Διότι λένε ψέμματα. Φυσικά τους διώξαμε τους Τούρκους, όπως και αυτοί μας έδιωξαν από την Κωνσταντινούπολη, όπως διώξαμε και τους Σλάβους από τη Φλώρινα, η οποία στην τελευταία καταγραφή πριν από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο είχε μόλις 4% Ελληνες... Εμείς διατηρούμε το δικαίωμα να αντιδρούμε –θυμηθείτε τα Ιμια–, αλλά στο Ισραήλ δεν αναγνωρίζουμε το ίδιο δικαίωμα. Γιατί; Ξέρω κι εγώ Επειδή είναι Οβριοί;

Aπάντηση

Χάρη στις μανατζερικές ικανότητες του φωτεινού ηγέτη Γιώργου Χελάκη, βρίσκομαι στην ευχάριστη θέση να απαντάω στο γράμμα του Μωρίς Σιακκή. Το δέχομαι με χαρά. Οχι μόνο διότι ο Γιώργος Χελάκης πρέπει να μείνει απερίσπαστος για να ανατρέψει το αστικό πολίτευμα και να κλείσει διαφημίσεις για το φύλλο της Δευτέρας, αλλά και επειδή έμαθα ότι ο Μωρίς Σιακκής είναι φίλος του Δημήτρη Μπαλή. Ακόμα και τα καμμένα λάδια του αυτοκινήτου του Μπαλή είναι για μένα ιερά...
Οπως το όνομα του επιστολογράφου δηλώνει, ο Μωρίς Σακκής είναι Ελληνας με εβραϊκό θρήσκευμα. Οι αντιρρήσεις του είναι:
Α) Γιατί μια αθλητική εφημερίδα φιλοξενεί πολιτικά άρθρα;
Β) Ενώ πόλεμοι γίνονται κάθε μέρα, γιατί επιλέξαμε να ασχοληθούμε με τον συγκεκριμένο;
Γ) Γιατί τόσο μεγάλη έκταση και τόσο μονόπλευρη τοποθέτηση, που δηλώνει ένταξη στον παλαιστινιακό αγώνα;
Και οι απαντήσεις μου είναι:
A) Είναι δευτερεύον το πού δημοσιεύεται ένα άρθρο. Το πρωτεύον είναι το πόσο τεκμηριωμένο είναι. Εφόσον λοιπόν δεν θυσιάζεται κομμάτι της αθλητικής ειδησεογραφίας για να δημοσιευθεί άρθρο άλλου αντικειμένου, το κείμενο, όπως και κάθε άλλο, τίθεται στην κρίση του αναγνώστη.
Β) Πόλεμοι της έκτασης του συγκεκριμένου δεν γίνονται κάθε μέρα. Ακόμα όμως κι αν γίνονταν, η κάλυψη δεν είναι μηχανιστική, αλλά υπαγορεύεται από την άποψη της εφημερίδας κατά πόσον ο συγκεκριμένος έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Γ) Το άρθρο, όπως και κάθε άλλο, τίθεται στην κρίση του αναγνώστη. Εάν ο Μωρίς Σιακκής το βρίσκει μονόπλευρο, η άποψή του είναι σεβαστή. Ούτως ή άλλως, ελπίζουμε ότι έχουμε αναγνώστες με αρκετή ευφυΐα, ώστε να μπορούν να σχηματίσουν άποψη και όχι να γίνονται θύματα προπαγάνδας.
Στις υπόλοιπες θέσεις: 1) Ναι. Συμφωνώ ότι τα ελληνικά Μέσα έχουν αντιισραηλινή γραμμή. Κατά τη γνώμη μου, αυτό οφείλεται στον αντιαμερικανισμό μετά το τέλος της χούντας. 2) Οχι. Διαφωνώ ότι η ποιότητα και το ήθος της παλαιστινιακής εξουσίας στα σημεία που δεν αφορούν το Ισραήλ αφορούν το άρθρο για τον πόλεμο στον Λίβανο. 3) Ναι. Η Συρία έχει επιτεθεί στον Λίβανο και η Ιορδανία σε στρατόπεδα Παλαιστινίων, αλλά και πάλι το γεγονός δεν έχει σχέση με το άρθρο. 4) Οχι. Ακόμα κι αν ισραηλινό πολεμικό πλοίο βοήθησε την ιδιαίτερη πατρίδα του Διονύση Ελευθεράτου, την Κεφαλλονιά, μετά τους σεισμούς του 1950, δεν μπορεί να συσχετιστεί με τον πόλεμο στον Λίβανο, παρά μόνο με την ανθρωπιστική διάθεση του κράτους του Ισραήλ. 5) Ναι. Εάν η Ελλάδα δεχόταν επιθέσεις από το έδαφος κράτους με ανίσχυρη κυβέρνηση, θα δικαιολογούσα επέμβαση.

Νομίζω ότι τίποτα δεν μπορεί να προστεθεί για το θέμα. Εκτός από την τοποθέτηση του Δημήτρη Μπαλή.

ΥΓ.: Η επιστολή του Μωρίς Σιακκή δημοσιεύεται στη σελίδα 62.