Ενα ποδόσφαιρο «δεμένο» στη φούστα της μαμάς (Sportday / Χρ.Χαραλαμπόπουλος)

Το ποδόσφαιρο, όπως όλα τα πράγματα που κρύβουν μεγαλείο, είναι απλό. Και γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο εύπλαστο. Μπορεί να γίνει το ποδόσφαιρο των θρύλων, της τραγωδίας, της απόλαυσης, της πίκρας, της σύμπτωσης, της συνωμοσίας, της ανίας, της εξουσίας ή του κέρδους. Ή και όλων αυτών μαζί. Για έναν πολύ απλό λόγο. Διότι κουβαλάει μέσα του τον άνθρωπο, άρα και τα χαρακτηριστικά του. Όπως, όμως, ο άνθρωπος, έτσι και ο χαρακτήρας του ποδοσφαίρου διαμορφώνεται από την επίδραση που ασκεί στο παιχνίδι το περιβάλλον.

Ενα περιβάλλον στο οποίο θα προέχει η απόλαυση του παιχνιδιού διαμορφώνει ένα ποδόσφαιρο συναρπαστικό, ένα ποδόσφαιρο ενδιαφέρον. Ενα περιβάλλον στο οποίο κυριαρχούν η επιδίωξη του κέρδους, η διαφθορά και η επιβεβαίωση της εξουσίας του ισχυρότερου μπορεί να διαμορφώσει ένα ποδόσφαιρο της καχυποψίας, της αθλιότητας, της βίας, της ανίας, εν ολίγοις ένα ποδόσφαιρο χωρίς κανόνες. Ενα ποδόσφαιρο αδιάφορο ή και κακό. Στο ίδιο το παιχνίδι ενυπάρχουν η τύχη, το πεπρωμένο και η περίσταση. Και εμείς, οι θεατές, ερμηνεύουμε τα αποτελέσματα με ένα ή και με τα τρία αυτά στοιχεία. Που το καθένα έχει μία καλή και μία κακή πλευρά. Οταν κερδίζει η ομάδα που υποστηρίζω, αυτό συμβαίνει είτε διότι είχε περισσότερη τύχη είτε διότι ήταν «γραφτό» να κερδίσει είτε διότι εκμεταλλεύθηκε τις περιστάσεις καλύτερα από τον αντίπαλο.

Οταν, όμως, η ομάδα μου χάνει, 9 φορές στις 10 έχει αδικηθεί. Σχεδόν πάντα από τον διαιτητή. Και σχεδόν πάντα «βάσει σχεδίου». Λες και ο διαιτητής –που είναι άνθρωπος– δεν μπορεί να κάνει λάθος. Είτε από ανικανότητα είτε εξαιτίας των περιστάσεων. Φυσικά, μπορεί να κάνει λάθος και από πρόθεση. Αυτό το λάθος, από πρόθεση, είναι που τρέφει το «βάσει σχεδίου» στο μυαλό του θεατή του οποίου η ομάδα έχει ηττηθεί. Κάθε λάθος διαιτητή, για τον φίλαθλο ή τον οπαδό του οποίου η ομάδα έχει ηττηθεί είναι λάθος από πρόθεση. Ενα λάθος που πρέπει να οδηγήσει σε μια ήττα «βάσει σχεδίου». Τα λάθη από πρόθεση και οι ήττες «βάσει σχεδίου» συμβαίνουν πάντα εκεί που το παιχνίδι αναπτύσσεται σε περιβάλλον καχυποψίας και αδιαφάνειας. Και το περιβάλλον στο οποίο ζει και αναπτύσσεται εδώ και χρόνια το ελληνικό ποδόσφαιρο είναι ένα περιβάλλον καχυποψίας και αδιαφάνειας.

Εκεί που οι ήττες είναι πάντα «βάσει σχεδίου». Οχι όμως και οι νίκες. Οι νίκες είναι αποτέλεσμα ικανότητας. Ενας βολικός τρόπος σκέψης, που υιοθετεί μια απλοϊκή και συμφέρουσα ερμηνεία της τύχης, του πεπρωμένου και των περιστάσεων. Το περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσεται το ελληνικό ποδόσφαιρο μαρτυρά την ανωριμότητα, την προχειρότητα, την κακοπιστία και την ελαφρότητα με την οποία αντιμετωπίζεται από την πολιτεία, τους παράγοντες, τους φιλάθλους και τους δημοσιογράφους. Μια προσέγγιση που στην ουσία κανέναν δεν ενοχλεί, αφού όλοι ωφελούνται από αυτή. Ο καθένας την εμπορεύεται στη δική του αγορά, για τους δικούς του πελάτες και για το δικό του κέρδος. Με διαφορετικό περιτύλιγμα και σε διαφορετική τιμή.

Αναρωτιέμαι πάντα στο τέλος μιας ποδοσφαιρικής Κυριακής, με τη στυφή γεύση της καχυποψίας για ένα ή περισσότερα αποτελέσματα, τι νόημα έχει να κρίνεις και να καταδικάσεις συμπεριφορές. Που όσες φορές και να τις καταδικάσεις, άλλες τόσες θα επαναληφθούν. Αφού έτσι διαιωνίζεται μια κατάσταση που βολεύει όλους. Διότι βολεύονται οι «δήθεν» παράγοντες με τον αέρα του τσαμπουκά και οι «σοβαροί» επενδυτές. Η πολιτεία «Πόντιος Πιλάτος».

Οι αδικημένοι φίλαθλοι και οι ικανοποιημένοι οπαδοί. Οι δημοσιογράφοι τού «εμείς σας είχαμε προειδοποιήσει» και οι δημοσιογράφοι τού «εγώ απλώς κάνω τη δουλειά μου». Όλοι, σαν την ορχήστρα του Τιτανικού, που συνέχιζε να παίζει για να μην κυριαρχήσει ο πανικός την ώρα που τα παγωμένα νερά του Ατλαντικού κατάπιναν γοργά το «αβύθιστο» κρουαζιερόπλοιο. Το ελληνικό ποδόσφαιρο είναι ένα αγοραφοβικό ποδόσφαιρο, ένα ποδόσφαιρο που φοβάται να τολμήσει ή, για την ακρίβεια, δεν μπορεί να τολμήσει. Βολεύεται με αυτό που είναι και με τον περιορισμένο χώρο μέσα στον οποίο λειτουργεί. Σαν το παιδί που μένει γαντζωμένο στη φούστα της μαμάς του.

Αυτό το αγοραφοβικο ποδόσφαιρο είναι και τόσο φιλάρεσκο και φαντασμένο, που του αρέσει να ντύνεται και να ζει με τα ψέματα. Φοράει κακοραμμένα ρούχα (Σούπερ Λίγκα), που δεν είναι τίποτα περισσότερο από αποτυχημένες αντιγραφές, και αυτοθαυμάζεται όταν κοιτάζεται στον καθρέφτη, δίχως να έχει επίγνωση της ασημαντότητάς του. Δεν σας κάνει εντύπωση το ότι όποτε οι μεγάλες ελληνικές ομάδες αναζητούν προπονητή από το εξωτερικό, μία από τις αρετές που θα πρέπει να έχει ο υποψήφιος είναι να μπορεί να προσαρμοστεί στην ελληνική πραγματικότητα; Να μικρύνει, δηλαδή, να έρθει στα μέτρα μας.

Ποτέ δεν κοιτάμε να φτάσουμε ψηλότερα, στα μέτρα των άλλων, διότι κάτι τέτοιο απαιτεί μόχθο, θέληση, επιμονή, πείσμα, υπομονή και σχέδιο. Ιδιότητες που δεν είμαστε διατεθειμένοι να αποκτήσουμε. Φοβάμαι ότι το ελληνικό ποδόσφαιρο δεν μπορεί να καλυτερεύσει επειδή οι άνθρωποι που ασχολούνται με αυτό δεν αγαπούν τις ρήξεις. Οταν είσαι βάτραχος, προτιμάς τους βάλτους από τους κήπους. Ακόμα κι αν είσαι τόσο ψώνιο, που να νομίζεις ότι ξέρεις ξιφομαχία και περιμένεις την πριγκίπισσα που θα έρθει να σε φιλήσει για να ξαναγίνεις πρίγκιπας.