Ενας αλανιάρης Θεός… (Sportday / Αντώνης Καρπετόπουλος)

Αν έμενε η κάμερα πάνω του πέντε λεπτά ακόμα, ο Θοδωρής Ζαγοράκης θα δυσκολευόταν να κρατήσει τα δάκρυά του. Η κάμερα είναι αποκαλυπτική και η δημοσιότητα δεν σε σώζει από τη σκληρότητά της: ο Ζαγοράκης δεν έχει τηλεοπτικούς τρόπους. Στις τηλεοπτικές εμφανίσεις του μετά τα ματς της Εθνικής προσπαθούσε να παίξει τον ρόλο του ηγέτη. Παιδευόταν να είναι βαρύς, απέφευγε να απαντάει ευθέως για να μην παρεξηγηθεί, ήθελε να είναι διπλωμάτης και κατέληγε να κάνει παραινέσεις προς όλους μας. Δεν έπαιξε ποτέ σωστά αυτόν τον ρόλο –η κάμερα δεν του ταίριαζε, παρ’ όλο που πάντα τον κολάκευε. Την Τετάρτη το βράδυ, σαν τον ηθοποιό που βλέπει την αυλαία να πέφτει, παραλίγο να βάλει τα κλάματα και να τον δούμε όπως στ' αλήθεια είναι.

Οταν μετά το θαύμα της Πορτογαλίας ο κόσμος αναζητούσε ερμηνείες για κάτι που έμοιαζε ανεξήγητο, προέκυψαν ήρωες παραμυθένιοι. Ο Οτο Ρεχάγκελ έγινε ο δάσκαλος που αρνήθηκε τη γερμανικότητά του για να γίνει εν τη σοφία του Ελληνας. Ο Γιάννης Τοπαλίδης προβλήθηκε ως η διάνοια που λύνει κάθε πρόβλημα για χάρη του προπονητή. Ο Κώστας Κατσουράνης (γράφω ένα όνομα στην τύχη) έγινε περιζήτητος στην Ευρώπη. Στους θριάμβους οι υπερβολές γίνονται κανόνας. Η αλήθεια είναι ότι ο Γερμανός πέτυχε όσα πέτυχε επειδή Ελληνας δεν έγινε ποτέ: παρέμεινε αποστασιοποιημένος και μακριά μας. Ο Τοπαλίδης δεν είναι μια παρεξηγημένη προπονητική ιδιοφυΐα και ο Κατσουράνης –όπως και όλοι σχεδόν οι Ελληνες παίκτες– απασχόλησε ελάχιστες ομάδες του εξωτερικού. Ο παραμορφωτικός καθρέφτης της ευτυχίας ωραιοποίησε την πραγματικότητα: όπως συμβαίνει και στις σχέσεις, όταν τον αρχικό ενθουσιασμό διαδέχεται η ρουτίνα της καθημερινότητας, όλα έγιναν λιγότερο αψεγάδιαστα. Ολα; Οχι ακριβώς! Ο Ζαγοράκης συνέχισε να ζει στη διάσταση του δικού του παραμυθιού, το οποίο δεν έλεγε να τελειώσει.

Αλανιάρης

Τη στιγμή που ο αρχηγός σήκωσε στη Λισσαβώνα την «κούπα», ο καλός παίκτης έγινε ο τελευταίος Ελληνας θεός -ένας θεός αλανιάρης. Ουδεμία έκπληξη: πάντα οι Ελληνες δημιουργούσαν θεούς κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν. Ο Ζαγοράκης έγινε ο αρχηγός–σύμβολο μιας Ελλάδας που θριαμβεύει με τον τρόπο της. Ο ηγέτης που βάζει τις φωνές στ' αποδυτήρια και όλοι στέκονται σούζα. Ο μάγκας που η ζωή του γίνεται εξώφυλλο στα περιοδικά. Ο αυριανός σωτήρας του ΠΑΟΚ. Η ασπίδα του Οτο Ρεχάγκελ. Ο Ελληνας που ζηλεύουν οι ξένοι. Ο σκληρός που δεν κωλώνει. Ο κοσμοπολίτης που έζησε σε δύο χώρες, αλλά επειδή τους έχει γραμμένους, δεν έμαθε ούτε ιταλικά ούτε αγγλικά. Ο σούπερ σταρ που όταν έμπαινε σε μαγαζί νόμιζες ότι σταματούσε το πρόγραμμα. Ο γυναικάς που κάνει τα κοριτσάκια να λιώνουν και τις κυρίες να τον παρακαλούν. Κάποτε μια φίλη μου μού είπε ότι της αρέσει γιατί είναι ψηλός! Η ίδια ήταν γύρω στο 1,80. Οταν ένα βράδυ της τον έδειξα, απογοητεύτηκε, αλλά μετά πρόσθεσε ότι έχει ένα κατιτίς στο βλέμμα. Οντως είχε κάτι: είχε το κρεμασμένο μάτι των μεθυσμένων. Ηταν καλοκαίρι και είχε πιει ένα ποτό παραπάνω…

Γλίτωσε

Οσοι τον ήξεραν καλά και πριν από το θρίαμβο στο Euro, ορκίζονται ότι ο Θοδωρής άλλαξε. Κάποιοι φίλοι του γκρινιάζουν κιόλας γιατί το κινητό του είναι συχνά απενεργοποιημένο, γιατί χάθηκε, γιατί πήγε στη Σαλονίκη με την Ιωάννα και στον αρραβώνα του κάλεσε μόνο τριάντα άτομα. Ακουγα πάντα όλες αυτές τις ενστάσεις –αντρικές κουβέντες γύρω από καφέδες και αναμμένα τσιγάρα– κι ένιωθα την εκτίμησή μου στον Ζαγόρ να μεγαλώνει. Πιθανότατα είναι ο μόνος από τους μεγάλους πρωταγωνιστές της απίστευτης επιτυχίας που κατάφερε να τη διαχειριστεί. Οχι γιατί χάρη σε αυτή άλλαξε τη δημόσια εικόνα του, αλλά γιατί δεν τρελάθηκε τελείως. Δεν ξέρω πόσοι άλλοι στη θέση του θα τη γλίτωναν.

Πάθη

Τώρα που η αυλαία έπεσε, μπορώ να σας πω ότι ο Ζαγοράκης δεν είναι ένας γεννημένος ηγέτης, αλλά απλώς ένας μεγάλος μαχητής. Τον άκουγαν γιατί ήταν ένας από όλους -χωρίς να παριστάνει, όπως άλλοι, ότι είναι κάτι ξεχωριστό. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι στο Euro αγωνίστηκε γιατί ευτυχώς ήταν πλήρης ο ιατρικός φάκελός του: λίγο πριν από την έναρξη των αγώνων η συμμετοχή του ήταν αμφίβολη και τον είχε φάει η αγωνία. Γνωρίζω ότι είναι γοητευτικά ανασφαλής, κυκλοθυμικός, μεγάλος χαβαλές, αλλά θα ήθελε να μιλάει ξένες γλώσσες. Οτι όταν μπαίνει στα μπουζούκια, νιώθει λίγη ενοχή, γιατί στην Καβάλα κάποτε, ακριβώς πριν από το Euro, του την είχαν πέσει γιατί ξενυχτούσε, την ώρα που η ΑΕΚ είχε προβλήματα. Σας διαβεβαιώνω ότι αγαπάει τρελά τον ΠΑΟΚ και θα ήθελε να τον σώσει, αλλά δεν ξέρει πώς. Ξέρω ότι το βράδυ του Σαββάτου, επειδή δεν έπαιξε εναντίον τον Νορβηγών, τον μπαμπά Ρεχάγκελ δεν ήθελε να τον δει, γιατί δεν είναι ατσαλάκωτος και ψυχρός αλλά γεμάτος πάθη. Και ότι στις γκόμενες όντως την πέφτει εύκολα, αλλά πιο πολύ τον κυνηγούν αυτές, σε σημείο που μερικές φορές να το έχει βάλει και στα πόδια για να γλιτώσει. Ασε που μερικές γκρίνιαζαν και γιατί δεν τις κυκλοφορούσε…

Ευτυχία

Ποτέ ένας τόσο απλός άνθρωπος δεν πιέστηκε τόσο για να γίνει θεός. Ο Ζαγοράκης που σήκωσε το κύπελλο του πρωταθλητή Ευρώπης κόντρα στη λογική, που σκόραρε το πρώτο του γκολ στην Εθνική τη νύχτα που συμπλήρωσε 100 συμμετοχές, που στη βιογραφία του θα διαβάζει κανείς ότι κατηγορήθηκε για ντόπινγκ λίγο πριν γίνει ο πολυτιμότερος παίκτης τελικών Πανευρωπαϊκού Πρωταθλήματος, είναι μια περίπτωση ανθρώπου που κλείνει ένα κεφάλαιο της ζωής του χωρίς να αναρωτιέται πόσο διαφορετικά θα μπορούσαν να είναι τα πράγματα, αν οι επιλογές του ήταν άλλες. Αν και ομολογώ ότι θα μου λείψει –κάτι μέσα μου λέει ότι τώρα, μετά τη δόξα, τον περιμένει η ευτυχία του. Σε λίγο θα μπορεί να γκαζώνει το τζιπ έχοντας τέρμα τον Βασίλη Καρρά χωρίς να σκέφτεται τα απορημένα βλέμματα εκείνων που τον λάτρεψαν χωρίς να τον καταλαβαίνουν.

Ποτάμι

Ο Ηράκλειτος έλεγε ότι δεν μπορείς να κολυμπήσεις δύο φορές στα ίδια νερά του ποταμού. Ο Θοδωρής σταματάει με την ικανοποίηση που νιώθει όποιος το ποτάμι το έχει κολυμπήσει και κανονικά και ανάποδα…

Παρακμή…

Οι Αγγλοι έχασαν από την Κροατία τρεις μέρες μετά την εντός έδρας ισοπαλία με την ΠΓΔΜ. Η αγγλική ομοσπονδία ψάχνει ήδη τον αντικαταστάτη του ΜακΚλάρεν, ο οποίος κινδυνεύει να γίνει ο ομοσπονδιακός με το συντομότερο πέρασμα από τον πάγκο στην ιστορία. Αντίθετα από τους ανά τον κόσμο αγγλόφιλους που πιστεύουν ότι την Αγγλία θα τη σώσει ο Σον Ράιτ-Φίλιπς, ο Κράουτς και ο Ντεφόε, οι άνθρωποι βλέπουν τι γίνεται και αγωνιούν για την παρακμή: ονειρεύονται τον Λίπι και τον Κλίσμαν, θα βολευτούν με κάποιον σαν το Ρανιέρι ή τον Γκούλιτ –με κάποιον που να είναι οτιδήποτε, εκτός από Αγγλος. Αγγλοι καλοί προπονητές δεν υπάρχουν: αν υπήρχαν, θα δούλευαν στην Τσέλσι, τη Λίβερπουλ, την Αρσεναλ, τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ που κρατάει τον Σερ Αλεξ από τρόμο να ψάξει τον διάδοχό του.

Τι έχουν πάθει οι Αγγλοι; Δεν βγάζουν πρωταθλητές και έχουν ένα τεράστιο πρόβλημα με το πρωτάθλημά τους: η Πρέμιερ Λιγκ με τους πολλούς ξένους παίκτες και τους ουκ ολίγους ξένους τεχνικούς κατάργησε ουσιαστικά αυτό που κάποτε ξέραμε ως «αγγλική σχολή». Κανένα πρωτάθλημα δεν έχει διαφοροποιηθεί τόσο πολύ σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν. Αν δεις ένα φετινό ματς του ιταλικού πρωταθλήματος και ένα ματς του Καμπιονάτο που έγινε πριν από είκοσι χρόνια, θα διαπιστώσεις ότι αυτά τα ματς μοιάζουν. Το ίδιο ισχύει και με τους αγώνες του γαλλικού πρωταθλήματος, του γερμανικού, του πορτογαλικού, του ολλανδικού, ακόμα και του δικού μας! Μόνο στην Αγγλία η εικόνα, η αισθητική και η λογική του ποδοσφαίρου έχει αλλάξει τόσο πολύ. Πουθενά αλλού.

Σήμερα οι Αγγλοι έχουν μόνο μία σοβαρή βρετανική ομάδα, τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, η οποία όμως και αυτή ψάχνει ξένους! Η Λίβερπουλ θα μπορούσε να παίζει στην Ισπανία, η Τσέλσι στη Νότια Ευρώπη, η Αρσεναλ μεταξύ Γαλλίας και Ολλανδίας. Οι λίγοι Αγγλοι παίκτες που υπάρχουν είναι κομπάρσοι –οι ξένοι κάνουν τη διαφορά. Για σκεφτείτε το λίγο: θα έπαιζαν ποτέ ο Νέβιλ, ο Ρόμπινσον, ο Κάραχερ, ο Κράουτς, ο Σον Ράιτ-Φίλιπς, ο Ντεφόε και ο Κάριγκ στην εθνική Ιταλίας, στην εθνική Ισπανίας και στην εθνική Γαλλίας; Αμφιβάλλω πολύ…

Ποια είναι η λύση; Να βρουν έναν προπονητή που να τους αφαιρέσει την έπαρση, όπως έκανε ο Λίπι με τους Ιταλούς, και να τους κάνει ομάδα, εξηγώντας τους τα όριά τους. Αλλά αφού δεν τα κατάφερε ο Ερικσον, αυτό μου μοιάζει στα όρια του θαύματος…