Μια βιομηχανία σε πλήρη ανάπτυξη (Sportday / Χρίστος Χαραλαμπόπουλος)

H οικονομική κρίση που ταλαιπώρησε το ευρωπαϊκό και γενικότερα το παγκόσμιο ποδόσφαιρο ήταν αναμενόμενη και για πολλούς «επιβεβλημένη». Επιβεβλημένη με την έννοια ότι η αγορά έπρεπε να εξορθολογισθεί, να μπουν νέοι κανόνες και να εξυγιανθούν οι ομάδες-επιχειρήσεις και το πλαίσιο λειτουργίας τους. Προς αυτή την κατεύθυνση, άλλωστε, κινήθηκε και το σχέδιο αδειοδότησης της ΟΥΕΦΑ, που –φαντάζομαι ότι– θα συμπληρωθεί από τη Λευκή Βίβλο για τον αθλητισμό που θα δημοσιοποιήσει το ερχόμενο καλοκαίρι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ο επαγγελματικοσ αθλητισμός –και όχι μόνο το ποδόσφαιρο– έχει γίνει μια βιομηχανία που γνωρίζει τρομακτική ανάπτυξη και, ως φαίνεται, έχει υποστεί τις μικρότερες απώλειες σε σχέση με άλλους βιομηχανικούς κλάδους, τους οποίους συμπαρέσυρε η οικονομική κρίση που ξέσπασε μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001. Σε παγκόσμιο επίπεδο το 2001 η βιομηχανία του παγκόσμιου αθλητισμού είχε κέρδη που έφτασαν τα 60 δισ. ευρώ και από τότε ετησίως παρουσίαζε αύξηση γύρω στο 7%, με αποτέλεσμα τα κέρδη το 2005 να υπολογίζεται ότι σκαρφάλωσαν στα 84 δισ. ευρώ.
Εξεταζοντασ κάποιος τον τομέα της αθλητικής βιομηχανίας, δεν μπορεί να παραγνωρίσει την οικονομική δραστηριότητα που αναπτύσσεται από επιχειρήσεις που κινούνται γύρω από τον αθλητισμό. Μιλώ για τα έμμεσα έσοδα από στοιχήματα, ταξίδια και τα προϊόντα –και όχι μόνο το αθλητικό υλικό με το σήμα της ομάδας– που εκμεταλλεύονται οι ομάδες-επιχειρήσεις. Σκεφτείτε ότι ενώ, σύμφωνα με κάποιους υπολογισμούς για το 2001, ο τζίρος της βιομηχανίας που κινείται γύρω από τον αθλητισμό ξεπέρασε τα 400 δισ. ευρώ, ύστερα από τέσσερα χρόνια το ποσόν έχει αγγίξει τα 700 δισ. Μιλάμε για ασύλληπτα μεγέθη, τα οποία, παρά την ύφεση, θα συνεχίσουν την ανοδική πορεία τους –ιδίως στον τομέα του στοιχήματος–, έστω με χαμηλότερους ρυθμούς. Ενα παράδειγμα είναι διαφωτιστικό για τον ανοδικό ρυθμό του τζίρου. Η μεγαλύτερη μάχη των δύο κορυφαίων εταιρειών κατασκευής και προμήθειας αθλητικού υλικού, της NIKE και της adidas, δίδεται συνεχώς και με αυξανόμενη ένταση κάθε χρόνο για την υπογραφή των καλύτερων συμβολαίων με επαγγελματίες αθλητές και ομάδες, που θα φοράνε τα προϊόντα της μιας από τις δύο εταιρείες.

Προφανώς η εξέλιξη των υπολογιστών και η εξάπλωση του Διαδικτύου σε ολόκληρο τον κόσμο, αλλά ιδιαίτερα στην Ευρώπη και τη Ν.Α. Ασία, βοηθά ακόμα περισσότερο στην άνοδο του τζίρου της αθλητικής βιομηχανίας. Αξιοσημείωτη είναι και η αύξηση των εσόδων από τα εισιτήρια, μια και, σε σχέση με το 2001, το 2005 έφτασε το 12%. Η αύξηση θεωρείται φυσιολογική αν σκεφθεί κάποιος ότι η μέση τιμή εισιτηρίου σε σχέση με εκείνη του 1991 έχει αυξηθεί κατά περίπου 60%. Μάλιστα, υπολογίζεται ότι όσο περισσότερο αξιοποιείται το Διαδίκτυο τόσο θα αυξάνονται οι πωλήσεις των εισιτηρίων. Σχεδόν όλοι οι φίλοι των πολύ μεγάλων ομάδων της Ευρώπης μπορούν να αγοράζουν εισιτήρια για τα παιχνίδια των ομάδων τους και μέσω του Διαδικτύου. Πολλές, επίσης, ομάδες έχουν δημιουργήσει δικούς τους τηλεοπτικούς σταθμούς, για την ακρίβεια τηλεοπτικό πρόγραμμα που αφορά τις δραστηριότητες της ομάδας, το οποίο εξάγουν σε διάφορες χώρες. Σε λίγο καιρό η μηνιαία ή η ετήσια συνδρομή θα είναι ο μοναδικός τρόπος πρόσβασης στις ιστοσελίδες των ομάδων, εκεί φυσικά που είναι και διαδεδομένη η χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Οι περισσότερες ομάδες τώρα πια σχεδιάζουν στρατηγικές και αναζητούν τρόπους μεγιστοποίησης των εσόδων τους.

Στην Ελλαδα, όπως όλα τα πράγματα, το ξεκινήσαμε κάπως στραβά, με κρασιά και μπίρες με τα σήματα των ομάδων, αν θυμάστε, αλλά το πράγμα όσο πάει και στρώνει. Βέβαια, το μέγεθος της ελληνικής αγοράς είναι πεπερασμένο και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο σε αρκετές περιπτώσεις κάποια είδη και υπηρεσίες θεωρούνται ακριβά. Η σημαντική ώθηση που μπορούν να δώσουν στην ποδοσφαιρική οικονομία τα νέα γήπεδα των ομάδων είναι δεδομένη, όμως και πάλι υπάρχει μια «οροφή» για τα έσοδα.

Οι ελληνικές ομάδες–επιχειρήσεις δεν μπορούν να πουλήσουν έξω από την Ελλάδα, με την εξαίρεση τις περιοχές στις οποίες υπάρχει υψηλή συγκέντρωση ομογενών. Πάντα μπορείς να δεις ένα φίλαθλο στην Ελλάδα να φοράει τη φανέλα της Μπάρτσα ή της Ρεάλ για παράδειγμα, αλλά πόσους Ισπανούς μπορείς να βρεις που θα φορούν τις μπλούζες του Ολυμπιακού ή του ΠΑΟ; Κι αυτό θα πρέπει να μην το ξεχνάμε, διότι πρόκειται για γεγονός που θα οδηγήσει αργά ή γρήγορα τις πιο πολλές ελληνικές ομάδες στο να αξιοποιήσουν τον θεσμό των μελών με συνδρομή, την κινητή τηλεφωνία, το Διαδίκτυο, την ανάπτυξη των τμημάτων υποδομών, τον αθλητικό τουρισμό και βέβαια τη συνεργασία με μεγάλες ομάδες του εξωτερικού, σε πολλούς και διαφορετικούς τομείς.