Παγιδευμένος στο παιχνίδι της έμπνευσης (SportDay / Αντώνης Καρπετόπουλος)

Η Μπαρτσελόνα αποκλείστηκε από την καλύτερή της Λίβερπουλ, νικώντας στο «Ανφιλντ». Κατά κάποιο τρόπο η καλή της μοίρα φρόντισε να φύγει με το κεφάλι ψηλά. Ο αποκλεισμός της ήταν αναμενόμενος. Οπως αναμενόμενο ήταν και το άχρωμο παιχνίδι του Ροναλντίνιο που μοιάζει να πρόδωσε τη δημιουργία για το χατίρι του σουξέ και δείχνει να μην καταλαβαίνει τη διάφορα ανάμεσα στην τέχνη και την τέχνη για την τέχνη.


Γιατί ο Φρανκ Ράικαρντ χρησιμοποιεί τον Ροναλντίνιο στη θέση του σέντερ φορ; Οχι, φυσικά, γιατί τρελάθηκε. Ο Ολλανδός προπονητής βλέπει ότι τον τελευταίο καιρό ο Βραζιλιάνος παίζει κυρίως για να δημιουργεί highlight φάσεις. Πίστευε λοιπόν ότι, αν τον στείλει στην κορυφή της επίθεσης, αυτό το λίγο που δημιουργεί μπορεί να είναι πολλαπλά χρήσιμο – δεν το βρήκα απαραίτητα λάθος. Μόνο που ο Ροναλντίνιο δεν παίζει λίγο – κάνει κάτι ακόμα πιο συζητήσιμο: προσπαθεί να κατασκευάσει στιγμές εξαιρετικές. Γι' αυτό και για την ώρα, περισσότερο κι από την κρίση της Μπαρτσελόνα έχει ενδιαφέρον η δική του παράκρουση.

Διαδρομή

Η αλήθεια φαίνεται καμιά φορά από επιλογές που μοιάζουν ασήμαντες. Πιο πολύ και από τα ματς του «Ρόνι», για να τον καταλάβει κάποιος, είναι καλό να παρακολουθεί τα διαφημιστικά spot που κατά καιρούς κάνει – δεν υπερβάλλω. Στο πρώτο που θυμάμαι, εμφανιζόταν μικρός ντυμένος διαιτητής να δέχεται ένα κουτάκι από αναψυκτικό στο κεφάλι και ξαφνικά να αλλάζει και να «κολλάει» με την μπάλα. Σε ένα από τα πιο επιτυχημένα, εμφανιζόταν να κάνει τα ίδια πράγματα σε ματς του 5Χ5 με αντιπάλους τους παιδικούς φίλους του και στο γήπεδο με αντιπάλους τους σταρ του καιρού μας. Στο τελευταίο, αυτό της NIKE, τον ακούμε να μας καταθέτει την ανάγκη του να αποδείξει ότι είναι ξεχωριστός. Ανάμεσα στη γοητευτική αφέλεια του πρώτου σποτ, τη σημειολογική επισήμανση της παιδικής του ωριμότητας που είδαμε στο δεύτερο και τη θέλησή του να μας πείσει ότι είναι κάτι το σπάνιο αυτό που παρακολουθούμε τώρα, προκύπτει μια (ανθρώπινη) διαδρομή άκρως ενδιαφέρουσα. Μια πορεία που εν μέρει εξηγεί το τι περίπου του συμβαίνει αυτόν τον καιρό.

Χαρισματικός

Ο Ροναλντίνιο είναι ο πιο εμπνευσμένος ποδοσφαιριστής που προσωπικά θυμάμαι – κι έχω δει πάρα πάρα πολλούς. Μόνο που αρχίζω να υποπτεύομαι ότι σιγά σιγά πέφτει θύμα της χαρισματικότητάς του: αρνείται να συμπεριφερθεί σαν ποδοσφαιριστής, καταργεί από το παιχνίδι του καθετί απλό. Στα δύο ματς με τη Λίβερπουλ και σε αρκετά άλλα από την προηγούμενη άνοιξη και μετά, το παιχνίδι του διακρίνεται από το άγχος της δημιουργίας μιας σπάνιας φάσης. Μοιάζει να έχει εγκαταλείψει κάθε διάθεση να είναι χρήσιμος – για την ακρίβεια δεν τον ενδιαφέρει παρά μόνο να είναι ξεχωριστός.

Τέχνη

Ολοι οι αληθινά μεγάλοι κατά καιρούς ανακάλυψαν την Τέχνη του περιττού και γι' αυτήν αγαπήθηκαν. Ομως πριν από το περιττό υπάρχει το απαραίτητο. Ο Μαραντόνα δεν ήταν μεγάλος μόνο γιατί ντρίπλαρε την μισή εθνική Αγγλίας, ήταν μεγάλος γιατί σε δεκάδες ματς απλοποιούσε καταστάσεις, αντί να τις κάνει σύνθετες όπως επιχειρεί ο «Ρόνι». Ο Ζιντάν μάς έδειξε στο τελευταίο Παγκόσμιο Κύπελλο ότι η χρησιμότητα του ηγέτη αναδεικνύεται σε στιγμές κρίσης: τα μεγαλοπρεπή παιχνίδια του ήρθαν έπειτα από έναν πρώτο γύρο, στον οποίο η Γαλλία ήταν τόσο άνευρη και προβλέψιμη, ώστε παραλίγο να αποκλειστεί. Ο Ροναλντίνιο αντίθετα έλαμψε τις στιγμές που τα πράγματα πήγαιναν κατ' ευχήν και «χάθηκε» στα δύσκολα. Η απλοποίηση των δυσκολιών, δηλαδή η ευκολία στη λύση και οι ηγετικές ικανότητες, δηλαδή η ανάληψη της ευθύνης, είναι χαρακτηριστικά που καταξιώνουν έναν ποδοσφαιριστή πιο πολύ από τη μαγεία της στιγμής. Ο «Ρόνι» τον τελευταίο καιρό έχει πιο πολύ στο μυαλό του το τρικ, παρά το ποδόσφαιρο.

Ανάγκη

Πιθανότατα η αλέγκρα νοοτροπία της Μπαρτσελόνα να τον παρέσυρε ή να έβγαλε στην επιφάνεια μια καταπιεσμένη παιδική ανάγκη. Υπάρχουν πιτσιρίκια που όταν παίζουν ποδόσφαιρο θέλουν να σκοράρουν και να νικούν και άλλα που προτιμούν να σου δείξουν ότι μπορούν να κάνουν διακόσια γκελάκια με την μπάλα πριν αυτή πέσει στο χώμα. Ο «Ρόνι» σίγουρα ήταν στην κατηγορία των φιγουρατζήδων, μόνο που το τρικ δεν είναι ποδοσφαιρική πρόταση, για τον ίδιο λόγο που στο σινεμά το σπέσιαλ εφέ δεν κάνει απαραίτητα μια ταινία αριστούργημα. Χρειάζεται ψυχή κι αλήθεια.

Παραγωγή

Στο βιομηχανικό ποδόσφαιρο του καιρού μας υπάρχει τεράστια ανάγκη για ξεχωριστούς παίκτες – η δημοτικότητά του δεν κινδυνεύει. Ο Ροναλντίνιο, επιδεικνύοντας ένας είδος διαφορετικότητας, μπορεί να πείθει ότι είναι ο απόστολος του Θεού του ποδοσφαίρου επί της γης. Το ανησυχητικό είναι ότι κινδυνεύει να αποδειχτεί ένα είδος απατεώνα ιεροκήρυκα που εκμεταλλεύεται την ανάγκη του κόσμου να πιστεύει σε μια λύτρωση. Η αιρετικότητά του εξακολουθεί να με διασκεδάζει – αλλά η μοίρα των αιρετικών είναι συνήθως ο αφορεσμός. Ο Ροναλντίνιο παίζει για το κοινό του, μπερδεύοντας όμως την επιλογή του αυτή με το ίδιο το ποδόσφαιρο που είναι κάτι άλλο.

Παγίδα

Το παιχνίδι της έμπνευσης κρύβει παγίδες. Η έμπνευση δεν μπορεί να είναι κατά παραγγελία και δεν είναι ακριβής στα ραντεβού της. Ο «Ρόνι» θέλει να κάνει συνεχώς σουξέ, ξεχνώντας ότι η δημιουργία εκτιμάται ως κάτι μοναδικό, όχι από τον ίδιο τον δημιουργό, αλλά από τους άλλους. Κανένας μεγάλος δημιουργός δεν ήξερε ότι έγραφε ή ότι ζωγράφιζε ή ότι συνέθετε αριστουργήματα. Οι άλλοι βρήκαν στην αισθητική του πρόταση συγκινήσεις και απαντήσεις. Ο ανέμελος Ροναλντίνιο, που δέχεται ένα αναψυκτικό στο κεφάλι και βγάζει τη στολή του διαιτητή για το χατίρι μιας μπάλας, μου λείπει πολύ. Εχετε προσέξει ότι έχει σταματήσει να γελάει;

Τι θλίψη...

Θα σας πω μια ιστορία θράσους. Είχα γράψει τις προάλλες ένα-δύο κομμάτια για τις ενώσεις και τα δράματα του ερασιτεχνικού ποδοσφαίρου. Η αρθρογραφία ενόχλησε τον κ. Ανασόπουλο, μέλος του Δ.Σ. της ΕΠΟ και πρόεδρο της Ενωσης Πειραιά. Ο συνεργάτης του και φίλος μου, Στέλιος Μπρατσόλης, μου ζήτησε να δημοσιεύσω την απάντησή του. Δεν είχα αντίρρηση.

Ως απάντηση μου έστειλαν μια ανακοίνωση που εξέδωσαν εναντίον μου (!) που γράφει τα εξής: «Ο προβεβλημένος μέσω της τηλεόρασης δημοσιογράφος με κείμενό του στην εφημερίδα "SportDay" για άλλη μια φορά μας ενημερώνει στις 19/1/2007 για έλλειψη γνώσης που έχει για το ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο. Καμία άποψη επί της ουσίας για την προοπτική του, γράφοντας για βίλες και λαμόγια. Ισως το συνέταξε βλέποντας τον καθρέπτη. Οσο για τον γλωσσολόγο και φιλόσοφο, Νάομ Τσόμσκι, πρέπει να έχεις και συνολικό υπόβαθρο και ανάλογο IQ για να το καταλάβεις. Κύριε Καρπετόπουλε, περιοριστείτε στις όμορφες αναλύσεις που κάνετε στην τηλεόραση, το σόου σας έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον».

Δικαίως κάποιος μπορεί να αναρωτηθεί γιατί δημοσιεύω αυτήν τη θλίψη. Πρώτα απ' όλα γιατί αντίθετα από κάτι αριστερούς της θλίψης, εγώ σέβομαι κι αυτούς που μου ασκούν κριτική. Κατά δεύτερον γιατί θέλω να ζητήσω από τον Ανασόπουλο να μου πει πού έχω τις βίλες μου, να πάω να πάρω τα κλειδιά, μπας κι έρθει αυτός και οι όμοιοί του (που από βίλες ξέρουν) να τους φιλοξενήσω. Ελπίζω οι βίλες αυτές, που ξέρει ο Ανασόπουλος, να έχουν και πισίνα και γήπεδο 5Χ5 φτιαγμένο από την εταιρεία που «περνούσε» τους χλοοτάπητες στα γήπεδα των Ενώσεων.

Ο δεύτερος λόγος που το δημοσιεύω, είναι μπας και από ντροπή, μου απαντήσει σοβαρά για κάποια πράγματα. Εχει ρωτήσει πόσοι από αυτούς με τους οποίους συνδιοικεί την ομοσπονδία έχουν βίλες ή οδηγούν jeep 4Χ4 μολονότι άμισθοι; Ξέρει αν παιδιά προέδρων Ενώσεων «διορίζονται» στην ομοσπονδία με βάση το τι ψηφίζει στις Γενικές Συνελεύσεις ο μπαμπάς τους; Θυμάται τι έλεγε για τον πρόεδρο της ΕΠΟ κάποτε; Εχει διαβάσει τους προϋπολογισμούς Ενώσεων, που δηλώνουν ότι ξοδεύουν 50.000 ευρώ για πορτοκαλάδες(!) και 45.000 ευρώ για φωτοτυπίες(!) και ζητάνε από το Κράτος να τους καλύψει τα έξοδα; Ξέρει να μου πει τι γίνεται με τους διαιτητές στα πρωταθλήματα των μεικτών των Ενώσεων ή να του στείλω το πρακτικό της ΕΠΟ, στην οποία, παρουσία του, συζητάνε για «στησίματα»; Και τέλος, ντρέπεται καθόλου που συνεργάζεται με τους κατασκευαστές της Παράγκας που είχε κάποτε αντιπάλους στον Πειραιά;