Η γοητεία της τέχνης του κλασικού (SportDay / Αντώνης Καρπετόπουλος)

Eνα ισπανικό κανάλι έδειξε καρέ καρέ, χωρίζοντας την εικόνα της τηλεόρασης στα δύο, το γκολ που πέτυχε την Τετάρτη το βράδυ στο «Καμπ Νου» ο Λιονέλ Μέσι εναντίον της Χετάφε και το γκολ που σημείωσε εναντίον της εθνικής Αγγλίας στο Μεξικό πριν από είκοσι τρία ολόκληρα χρόνια ο Ντιέγκο Μαραντόνα: το βίντεο κυκλοφορεί στο διαδίκτυο. Οι δύο φάσεις είναι πανομοιότυπες –όχι μόνο σε ό,τι αφορά το ξεκίνημα και το τελείωμά τους ή την κίνηση και την ντρίμπλα των δύο παικτών, αλλά και σε ό,τι έχει να κάνει με τη διάρκειά τους. Οι δύο παίκτες μοιάζουν με αθλητές στίβου που ξεκινούν μαζί, επαναλαμβάνουν την ίδια διαδρομή και τελειώνουν παρέα, χρησιμοποιώντας τον ίδιο ακριβώς χρόνο: ταυτόχρονη εκκίνηση, ταυτόχρονη άφιξη. Τα είκοσι τρία ολόκληρα χρόνια που έχουν μεσολαβήσει ανάμεσα στα δύο γκολ μαρτυρούν ότι ο μεν Μέσι είναι έτοιμος να μπει στην κατηγορία των μεγάλων -αφού στα γκολ του αρχίζει να φαίνεται η στόφα του εξαιρετικού-, ο δε Ντιέγκο έγινε κλασικός: το γκολ εναντίον των Αγγλων και πολλές ακόμα μαγείες του ρεπερτορίου του θα μπορούσε να τις επαναλάβει και τώρα, αφού είναι πέρα από τον χρόνο. Η αληθινή ουσία της Τέχνης.

Σύγκριση

Το γκολ του Μέσι καταδεικνύει την κλασικότητα του μεγάλου εκείνου γκολ του Μαραντόνα. Οταν το βλέπεις, το συγκρίνεις αυτόματα μ’ εκείνο, διότι ο χρόνος έχει αναγάγει εκείνο το γκολ σε κάτι απερίγραπτα μεγάλο. Το κουβαλάμε στο υποσυνείδητό μας: για τους περισσότερους από μας είναι το απόλυτο γκολ. Οχι κάτι που δεν θα ξαναδούμε (το γκολ του Μέσι έχει συγκλονιστικές ομοιότητες), αλλά κάτι που για όλους είναι σημείο αναφοράς.

Αντιγραφή

Ο κανόνας θέλει τα μεγάλα γκολ να είναι σπάνια και εν πολλοίς αδύνατο να αντιγραφούν. Κι όμως, μόνο έτσι δεν λειτουργεί το πράγμα: όσο πιο δύσκολο είναι ένα γκολ, όσο πιο μοναδικό κι όσο πιο σπάνιο, τόση μεγαλύτερη αξία αποκτά όταν αρχίζει να γίνεται μέτρο σύγκρισης για τους μεταγενέστερους. Οσο πιο πολλοί το πετύχουν τόσο περισσότερο η ανάμνησή του δυναμώνει. Κυρίως επειδή αυτοί που μπορούν να το κάνουν είναι ελάχιστοι και κάθε φορά που το επιχειρούν αναμετρώνται μαζί του. Ανάλογα «μαραντόνια» γκολ έχουν πετύχει ο Ρονάλντο, ο Γουεά, ο Γκούλιτ κ.ά. Κι όμως, μολονότι αυτά τα γκολ είναι 100% δικά τους, αποτελέσματα της τεχνικής τους, της ταχύτητάς τους, της δύναμής τους και της χαρισματικότητάς τους, όλα μοιάζουν να ανήκουν και λίγο στον Ντιέγκο: νομίζεις ότι τους τα έχει διδάξει! Γι' αυτό οι συγκρίσεις αυτών των υπέροχων γκολ με το γκολ του Μαραντόνα το δυναμώνουν κι άλλο: οι μεγάλοι παίκτες που κατάφεραν να σκοράρουν με όμοιους τρόπους μοιάζουν να περπατάνε στα χνάρια του. Είναι απόστολοι ενός μοναδικού θεού που με το πρώτο θαύμα έδειξε τον δρόμο.

Επίγονοι

Στην προκειμένη περίπτωση το γκολ του Μαραντόνα καταξιώθηκε από αυτά των όποιων μεγάλων επιγόνων του. Ο Αργεντινός κρατά την ιστορική πρωτοκαθεδρία όχι διότι έκανε κάτι τέτοιο πρώτος, αλλά επειδή το έκανε στην κατάλληλη στιγμή. Ακόμα κι αν οι επίγονοι καταφέρουν να μιμηθούν (ή ορθότερα να αναπαράξουν) την κίνησή του, είναι μάλλον αδύνατο να βρουν μια στιγμή εξίσου σημαντική για να παρουσιάσουν το δικό τους δημιούργημα: ας μην ξεχνάμε ότι ο Ντιέγκο αυτό το γκολ το πέτυχε στον προημιτελικό του Μουντιάλ -το θαύμα του συνέβη στο λαμπρότερο παλκοσένικο και η καθοριστικότητα της στιγμής τής δημιουργίας υπήρξε μοναδική, για αυτό και η επιρροή του είναι απόλυτη. Ο Μέσι δεν είχε στο μυαλό του τον Μαραντόνα όταν ξεκινάει τις ντρίμπλες στους αμυντικούς της Χετάφε: εκείνη τη στιγμή δεν προλαβαίνει να σκεφτεί τίποτα. Εχει όμως σίγουρα στο μυαλό του, όπως κάθε προικισμένο πιτσιρίκι που παίζει ποδόσφαιρο, την πιθανότητα να κάνει κάτι τέτοιο. Στο κεφάλι του το γκολ έχει προετοιμαστεί, υπάρχει ως στόχος!

Εργο

Ο Φρανκ Ράικαρντ χαρακτήρισε το γκολ «έργο Τέχνης» -είναι χωρίς αμφιβολία κάτι τέτοιο. Αν υπήρχε πινακοθήκη των μεγάλων γκολ, το γκολ του Μαραντόνα θα κρατούσε μια σάλα μόνο του. Πριν φτάσεις σ' αυτό, θα 'πρεπε να δεις όλα εκείνα που το θυμίζουν, όχι για να το χαρείς, αλλά για να διαπιστώσεις ότι το ποδόσφαιρο –όπως και κάθε Τέχνη– είναι τελικά μια κωδική γλώσσα.

Το γκολ του Μαραντόνα είναι σύνθεση και τεχνοτροπία, έμπνευση και δημιουργία: η αθανασία του (η οποία αποδεικνύεται και από τον θαυμασμό που προκαλεί κάθε σύγκριση με αυτό των όσων ανάλογα δύσκολων γκολ είδαμε στη συνέχεια) είναι η απόδειξη ότι εκείνη τη στιγμή που το πέτυχε άλλαξε κατιτίς στην ιστορία του ποδοσφαίρου.

Ο Μαραντόνα πρόσθεσε μια φάση, στην οποία οι μεγάλοι ζογκλέρ του ποδοσφαίρου θέλουν να συμμετέχουν περίπου όπως οι μουσικοί που τη βρίσκουν όταν παίζουν με εξίσου καλούς συναδέλφους κλασικά κομμάτια. Το γκολ του Ντιέγκο είναι μια σύνθεση ρεπερτορίου για βιρτουόζους: ξαναδείτε το γκολ του Μέσι –τα 14 αγγίγματα της μπάλας γίνονται με τα μάτια καρφωμένα σε αυτή. Ο Μέσι ταξιδεύει μόνος προς την ολοκλήρωση του αριστουργήματός του: δεν υπάρχουν ούτε συμπαίκτες ούτε αντίπαλοι παρά μόνο ο Ντιέγκο που τρέχει και ντριμπλάρει δίπλα του.

Θεός

Ο Μέσι δεν αντιγράφει -απλώς πιστεύει σε ένα θεό και πατέρα. Τον Ντιέγκο των θαυμάτων, που ντριμπλάροντας τη μισή εθνική Αγγλίας στο Μεξικό έδειξε σε χιλιάδες παιδιά το αληθινό φως…

Psycho 28

Aν η προηγούμενη αγωνιστική υπήρξε Ψυχο–βγαλτική, αυτή θα αποδειχτεί για Ψυχο-παθείς. Ψυχο–λογικά μετά τη διαγραφή του Μπριάκου ο κόσμος της διαιτησίας νιώθει Ψυχο-πλάκωμα. Για να δούμε τι θα δούμε.
Καρατζάς (Απόλλων Καλαμαριάς - Ατρόμητος). Ο Λιας ο Δαμήλος ξεκίνησε με επίδειξη δύναμης το «ένας εναντίον όλων» πετυχαίνοντας την αναβολή της εκδίκασης Μπούσι. Του 'χουν στήσει καρτέρι, διότι και ο Καρατζάς στο άλλο στρατόπεδο έχει πολλούς φίλους. Για να δούμε…
Κοντογιαννίδης (Πανιώνιος - ΠΑΟΚ). Στον Πανιώνιο ένα φίλο είχε: τον Αχιλλέα. Τον ΠΑΟΚ τον προσέχει -θυμηθείτε το ματς με τον Εργοτέλη που έφαγε κοτζάμ κουμπάρο! Θα το πάει προς το 50-50, δηλαδή «Χ», αλλά ο Πανιώνιος δεν κρατιέται…
Τσίκινης (ΠΑΟ - Αρης). Λίγο ΠΑΟ, λέω εγώ, αν και είχε μια παλιά αγάπη στη Σαλονίκη και του έβγαινε κάποτε και λίγο Αρης. Στη λίστα της σφαγής των διεθνών είναι νούμερο 3.
Γκαϊτατζής (Ξάνθη - ΟΦΗ). Ματς-κλειδί για την παραμονή της Ξάνθης. Τουλάχιστον βρέθηκε ο σωστός κλειδοκράτορας. Δεν βλέπω να βγαίνει ανακοίνωση, αν και ανακοινώσεις βγάζει και ο Βατσινάς.
Ζολώτας (Εργοτέλης - Λάρισα). Του λένε ότι τον πάνε για διεθνή. Επειδή Λάρισα δεν θα παίξει, δύναμαι να τον διαβεβαιώσω ότι αν παίξει κουμπάρο με πάθος, θα βλέπει συντόμως τα ματς από το σπίτι του κι ας του βάλει άριστα η Prozone. Το 50-50 δεν αντέχεται, αλλά σε γλιτώνει από συμφορές. Αυτό καλό είναι να το θυμούνται και οι επιπόλαιοι πλαϊνοί.
Ζανετίδης (Ιωνικός - ΑΕΚ). Να πάρει κάνα ματς για να λέει ο γενικός ότι το πουλέν του είναι καλός διαιτητής. Προσοχή γιατί σε αυτό το γήπεδο πλάκωσαν τον Κόττορο, το φιλαράκι του.
Φωτιάδης (Ολυμπιακός - Κέρκυρα). Τον προσέχουν και του δίνουν εύκολα, μπας και μείνει στους πίνακες και του χρόνου. Δεν θα χαλάσει τη φιέστα του Ολυμπιακού.
Σκουφίτσας (Αιγάλεω - Ηρακλής). Ακούει πολλούς και θα έχει πολύ κόσμο στο κεφάλι του! Και τον Αντ’ Αυτού, και τον Κοντραμπατζή που το θέλει «Χ» και τον Θωμά που οδύρεται. Μόνο ο Ηρακλής πάει με τον σταυρό στο χέρι…