Οι προκλήσεις της ποδοσφαιρικής ομάδας-επιχείρησης και η Σούπερ Λίγκα (Χαραλαμπόπουλος)

Όσο αναπτύσσονται τα χαρακτηριστικά της δομής και η οργάνωση του μοντέλου λειτουργίας της ποδοσφαιρικής ομάδας-επιχείρησης, είναι αναμφισβήτητο ότι θα αναπτύσσεται και το εύρος των δραστηριοτήτων της. Tα επόμενα χρόνια, για όλους τους ευρωπαϊκούς συλλόγους, θα είναι μια περίοδος κατά την οποία θα δοκιμαστεί η νέα οργανωτική φυσιογνωμία τους, που υπαγορεύεται από τις προϋποθέσεις που έθεσε η ΟΥΕΦΑ με το licensing. Θα είναι εξίσου ενδιαφέρον να δούμε και τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον αθλητισμό, που θα αποτυπωθούν στη «Λευκή Βίβλο» για τον Αθλητισμό, η οποία αναμένεται να κυκλοφορήσει τον επόμενο χρόνο. Η πλειονότητα των ανθρώπων του ευρωπαϊκού αθλητισμού –και ιδίως του ποδοσφαίρου– θέλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αντιληφθεί τις αλλαγές που συντελούνται στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο και να μη λειτουργήσει σαν Επιμηθέας, όπως ακριβώς συνέβη με την απόφαση Μποσμάν.
ΕIναι μάλλον απίθανο οι ομάδες αυτό το χρονικό διάστημα να εκδηλώσουν μορφές επέκτασης των δραστηριοτήτων τους, αν και δεν μπορεί να αποκλείσει κανείς το ενδεχόμενο τέτοιου είδους δραστηριότητες να εμφανιστούν από ομάδες που έχουν πολύ καλή οικονομική κατάσταση. Στο χρονικό διάστημα μέχρι το 2007, δύο από τα στοιχεία που θα κυριαρχήσουν θα είναι η πτώση του τζίρου των μεταγραφών και η διεύρυνση του ανοίγματος μεταξύ των οικονομικά ισχυρών και των οικονομικά αδύναμων. Οι ομάδες, βαδίζοντας στον δρόμο της οικονομικής ανασυγκρότησης θα είναι υποχρεωμένες να διαθέτουν μικρότερα ποσά για την απόκτηση παικτών –εκείνες που το μπορούν– και είναι φυσικό να στραφούν στους ελεύθερους και να δώσουν ευκαιρίες σε ποδοσφαιριστές που προέρχονται από τα φυτώριά τους ή να πραγματοποιούν μεταγραφές στοχεύοντας σε ταλαντούχους νεαρούς ποδοσφαιριστές μικρότερων κατηγοριών. Προς αυτή την κατεύθυνση είναι πιθανό να βοηθήσουν και οι ρυθμίσεις της ΟΥΕΦΑ για την ύπαρξη στα ρόστερ των ομάδων ποδοσφαιριστών που προέρχονται από τα φυτώριά τους. Αυτό το γεγονός μπορεί να δώσει μια σημαντική οικονομική ανάσα στις πολύ μικρές ομάδες, ενώ ταυτόχρονα θα λειτουργήσει –εν μέρει– και ως μια μορφή ενός μηχανισμού αναδιανομής του τεράστιου πλούτου που αρκετές ομάδες συσσώρευσαν τα προηγούμενα χρόνια, παρά το γεγονός ότι τον διαχειρίστηκαν χωρίς λογική.

Η πρώτη και πιο σοβαρή οικονομική επέκταση των ομάδων-επιχειρήσεων μετά το 2007 θα είναι η δημιουργία των δικών τους Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας, έστω και μέσων των οποίων δεν θα έχουν την ιδιοκτησία, αλλά θα βρίσκονται στην επιρροή τους. Οι μεγάλοι σύλλογοι –όσοι δεν το έχουν κάνει ακόμα– θα δημιουργήσουν ένα είδος τηλεοπτικού σταθμού, που θα τους επιτρέψει να εμπορευτούν την εικόνα της ομάδας έξω από τα σύνορα της χώρας στο πρωτάθλημα της οποίας αγωνίζονται. Θυμίζω ότι τα κανάλια των ποδοσφαιρικών ομάδων στην Ευρώπη είναι πραγματικότητα –πειραματική προς το παρόν– από το 1998, όταν πρώτη απ' όλες τις ευρωπαϊκές η αγγλική Μίντλεσμπρο έβγαλε στον αέρα το δικό της καλωδιακό κανάλι, το Boro TV. Την ίδια χρονιά, λίγο μετά τη Μίντλεσμπρο, η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, σε συνεργασία με το BSkyB και τον όμιλο ΜΜΕ Granada, λειτουργεί το δικό της κανάλι, το MUTV. Στη συνέχεια θα ακολουθήσει η Μαρσέιγ στη Γαλλία με το OMTV τον Ιανουάριο του 1999 και τον Φεβρουάριο της ίδιας χρονιάς η Ρεάλ Μαδρίτης. Μετά, θα ακολουθήσουν πολλοί άλλοι.

Η λειτουργία τηλεοπτικών καναλιών αποκλειστικά από τις ίδιες τις ομάδες, φυσικά, είναι μια επένδυση που απαιτεί πολλά κεφάλαια, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις έχει πολύ μικρή εμβέλεια, γι' αυτό εντάσσεται ως ξεχωριστή εκπομπή –το περιεχόμενο της οποίας έχει φροντίσει η ίδια η ομάδα– στο πρόγραμμα ενός καναλιού. Δύο τεχνολογικές εξελίξεις θα κάνουν δυνατή τη διεύρυνση αυτής της δραστηριότητας. Η πρώτη αφορά την αναμενόμενη αύξηση των ελεύθερων συχνοτήτων για την εκπομπή ψηφιακού σήματος και η δεύτερη τη δυνατότητα της παροχής μέσω του Διαδικτύου τηλεοπτικής εικόνας με ποιότητα εφάμιλλη –τουλάχιστον– εκείνης της αναλογικής τηλεόρασης. Οπως φαίνεται, οι ομάδες με τις μικρότερες οικονομικές δυνατότητες, που δεν μπορούν να επενδύσουν σε δικό τους τηλεοπτικό κανάλι, είναι υποχρεωμένες να στρέψουν την προσοχή τους στο Διαδίκτυο, που θα γίνει ο τηλεοπτικός σταθμός των φτωχών. Αυτή την εξέλιξη θα πρέπει να την έχουν υπόψη τους και οι ελληνικές ομάδες, που μπορούν, αν προετοιμαστούν κατάλληλα, να δημιουργήσουν μια νέα πηγή εσόδων. Εσοδα που θα μεγαλώνουν όσο επεκτείνεται η χρήση του υπολογιστή.

ΒΕβαια, αυτΗ η εποχή μπορεί να μοιάζει πολύ μακρινή για τις μικρομεσαίες ομάδες του ελληνικού πρωταθλήματος, που μόλις τα τελευταία δύο χρόνια άρχισαν να ανακαλύπτουν το μάρκετινγκ και πριν από την έναρξη της αγωνιστικής περιόδου διαφημίζουν τα εισιτήρια διαρκείας που διαθέτουν στους φίλους και τα μέλη τους. Εισιτήρια που συνοδεύονται από κάποια προνόμια για να γίνουν περισσότερο ελκυστικά. Υποθέτω ότι η νεοσυσταθείσα Σούπερ Λίγκα θα δώσει το «know how» σε ζητήματα μάρκετινγκ και διοίκησης στα μέλη της, που είναι μικρού και μεσαίου επιχειρηματικού μεγέθους. Δυστυχώς, η εποχή προχωρά με πολύ μεγαλύτερα βήματα από αυτά που πραγματοποιούν στον επιχειρηματικό τομέα οι ελληνικές ποδοσφαιρικές ανώνυμες εταιρείες. Στην Ισπανία, για παράδειγμα, η Λίγκα των ομάδων της Πριμέρα Ντιβιζιόν συμφώνησε με την ισπανική ποδοσφαιρική ομοσπονδία σε δύο επαναστατικές αλλαγές. Τη δυνατότητα πώλησης του δικαιώματος συμμετοχής στο πρωτάθλημα από μία ομάδα σε μία άλλη και τη χωρίς προϋποθέσεις αλλαγή έδρας. Αλλαγές πολύ μακριά από την ελληνική πραγματικότητα.