Το χαμένο στοίχημα του Νικολαΐδη (SportDay / Βασίλης Σαμπράκος)

Το καλοκαίρι του 2004, όταν άρχισε να στελεχώνει την ΑΕΚ, ο Ντέμης Νικολαΐδης, που είχε μάθει ότι στο μυαλό τού Ιλια Ιβιτς ωρίμαζε εκείνη την εποχή η ιδέα να γίνει μάνατζερ όταν σταματήσει το ποδόσφαιρο, πρότεινε στον πρώην συμπαίκτη του να κρεμάσει τα παπούτσια νωρίτερα από όσο είχε σχεδιάσει και να γίνει τεχνικός διευθυντής. Περίπου 32 μήνες αργότερα οι δυο τους έκαναν μια συζήτηση, της οποίας η κατάληξη ήταν η απόφαση για το τέλος της συνεργασίας τους. Την περασμένη Κυριακή γράφτηκε ο επίλογος στην ιστορία του πρώτου χαμένου στοιχήματος του προέδρου Νικολαΐδη.

Η αρχή

Ο Ιβιτς δεν είχε ξανακάνει τη δουλειά. Είχε διαμορφώσει αντίληψη σχετικά με τα καθήκοντα, τις ευθύνες και τα όρια δράσης ενός τεχνικού διευθυντή σε ευρωπαϊκό μοντέλο συλλόγου. Ζήτησε job description από τον Νικολαΐδη και έλαβε μια -στην αρχή- ασαφή απάντηση. Και έπειτα αφίχθη ο Φερνάντο Σάντος. Ενας προπονητής που το πρώτο καλοκαίρι δεν νοιάστηκε πολύ για τη διαδικασία της επιλογής ποδοσφαιριστών. Προσδιόριζε τις θέσεις στις οποίες χρειαζόταν ενίσχυση.

Αντιλήφθηκε ότι δεν υπήρχαν οικονομικά περιθώρια για «ακριβές» μεταγραφές και άφησε στον Ιβιτς την επιλογή των παικτών. Ακόμη και τους Ασουνσάο, Αλβες τους πρότεινε την τελευταία στιγμή, όταν έμαθε ότι η Πόρτο τους δανείζει. Ο Ιβιτς είχε μεγάλη ελευθερία το πρώτο καλοκαίρι. Περίπου το ίδιο συνέβη τον Ιανουάριο του 2005. Ο Σάντος του ζήτησε επίμονα να του φέρει τον Βλάνταν Ιβιτς, όταν έμαθε ότι φεύγει από την Γκλάντμπαχ. Ο Πορτογάλος είπε «ο.κ.» στον Ιβιτς για τον Μάλμπασα, τον οποίο είδε σε ένα dvd και έφερε μόνος τον Ζούλιο Σέζαρ. Ο Ιβιτς βρήκε τον Κυριακίδη, προς ικανοποίηση του Νικολαΐδη, ο οποίος ζητούσε αξιόλογους πιτσιρικάδες.

Στο τέλος της πρώτης σεζόν ο Ιβιτς είχε κινηθεί με ελευθερία στις μεταγραφές, και μάλιστα με τον Νικολαΐδη να τον ενθαρρύνει να παίρνει πρωτοβουλίες, να παίρνει την ευθύνη και να κλείνει μόνος τις συμφωνίες. Το μόνο παράπονο του τεχνικού διευθυντή της ΑΕΚ ήταν ότι ο πρόεδρος δεν τον άφηνε να ζει κοντά στο ποδοσφαιρικό τμήμα, δηλαδή να κυκλοφορεί στα αποδυτήρια και να συζητάει με τον Σάντος την επομένη των αγώνων. Να κάνει, δηλαδή, πράγματα που κάνουν οι τεχνικοί διευθυντές κάποιων ευρωπαϊκών ομάδων. Ο Σάντος δεν ήθελε να έχει κανέναν στα πόδια του. Ο Νικολαΐδης είχε σεβαστεί αυτή την επιθυμία, την οποία ασπάστηκε σε πεποίθηση ότι στα αποδυτήρια πρέπει να βρίσκεται μόνον ο προπονητής. Σάντος και Ιβιτς, όμως, δεν είχαν ποτέ πρόβλημα ή ένταση στη συνεργασία. Είχαν μια στεγνά επαγγελματική σχέση. Ο Ιβιτς δεν είχε καμιά σχέση με την απόφαση που έλαβε ο Νικολαΐδης για την απομάκρυνση του Γιάσμινκο Βέλιτς. Δεν διαφώνησε, αλλά δεν πρότεινε ούτε ώθησε τον Νικολαΐδη σε αυτή την απόφαση.

Το καλοκαίρι του 2005 έμοιαζε με αυτό του 2004. Οι επιλογές των παικτών ήταν ένα πάντρεμα των εισηγήσεων των Ιβιτς και Σάντος. Ο Νικολαΐδης ζήτησε από τον Ιβιτς ποιοτικότερους πιτσιρικάδες από αυτούς που είχαν αποκτηθεί το '04. Ταξίδεψαν μαζί για να δουν τους Παπασταθόπουλο, Πλιάτσικα, Κουτρουμάνο, Κομβολίδη, έκλεισαν μαζί τον Κονέ. Τον Ιανουάριο του 2006 ο Νικολαΐδης πήρε την πρωτοβουλία της επιλογής του Εμερσον.

Η αλλαγή

Από την άνοιξη του 2006 ο πρόεδρος άρχισε να ζητάει επίμονα από τον τεχνικό διευθυντή περισσότερους μικρής ηλικίας ποδοσφαιριστές. Η άποψη που με θέρμη υποστήριζε ο Ιβιτς ήταν ότι η ΑΕΚ είχε ανάγκη από περισσότερους έμπειρους παίκτες. Θεωρούσε ότι ήταν προτιμότερο να δουλεύει πάνω στις προτάσεις των ατζέντηδων για 25άρηδες έως 30άρηδες ποδοσφαιριστές από το να γυρίζει ανά την Ευρώπη για να ξετρυπώσει παίκτες σαν τον Τόζερ και τον Χετεμάι, τους οποίους παρεμπιπτόντως εκείνος εντόπισε ύστερα από πρόταση ατζέντηδων. Την ίδια ώρα ο Νικολαΐδης του ζητούσε να μπαίνει στο αεροπλάνο με προορισμό τις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, της Λατινικής Αμερικής για να παρακολουθήσει παιχνίδια ώστε να «ξετρυπώσει» παίκτες.

Το περασμένο καλοκαίρι ο Ιβιτς πέρασε μια τρομάρα βλέποντας τον Νικολαΐδη να ψάχνει για προπονητή. Δεν διαφωνούσε με την αποχώρηση του Σάντος. Είχε μάλιστα πει τη γνώμη του προς τον Νικολαΐδη, ότι ήταν βιαστική η απόφαση να του προτείνει επέκταση συμβολαίου. Ο Νικολαΐδης του έδωσε δίκιο εκ των υστέρων, όταν αποφάσισε να μην κρατήσει τον Σάντος. Ο Ιβιτς τρόμαξε το καλοκαίρι στη σκέψη του ρίσκου που σκεφτόταν να πάρει ο Νικολαΐδης, με την επιλογή ενός ξένου προπονητή δίχως εμπειρία σε μεγάλο πάγκο. Γι' αυτό και ανακουφίστηκε με την επιλογή του Φερέρ.

Οταν ήρθε η ώρα των επιλογών για τις μεταγραφές, ο Νικολαΐδης περίμενε περισσότερες επιλογές στα χέρια του Ιβιτς για κάθε θέση και ο Ιβιτς περίμενε μεγαλύτερο μπάτζετ για να κινηθεί. Η λήξη της μεταγραφικής περιόδου τους βρήκε και τους δύο με παράπονα. Ο πρόεδρος για το περιορισμένο εύρος των προτεινόμενων επιλογών. Ο τεχνικός διευθυντής για την έλλειψη αποθεμάτων που θα του επέτρεπαν να κλείσει έναν παίκτη από εκείνους που θεωρούσε πιο ποιοτικούς, πιο έτοιμους για την ΑΕΚ, όπως το είχε στο μυαλό του.

Ο Ιανουάριος

Το σκηνικό επαναλήφθηκε τον περασμένο Ιανουάριο. Ο Φερέρ περίμενε περισσότερες επιλογές για κάθε θέση. Η θεωρία του είναι ότι η ΑΕΚ πρέπει να κάνει διαρκώς update σε μια λίστα με ονόματα για κάθε μία από τις θέσεις της ενδεκάδας, ώστε να είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμη να πάρει παίκτη. Και αυτό το refresh στη λίστα έπρεπε να το κάνει ο Ιβιτς με τους συνεργάτες του. Αυτό ήθελε και θέλει και ο Νικολαΐδης. Αυτό προσπάθησε να κάνει ο Ιβιτς μολονότι εξαρχής πίστεψε ότι δεν μπορούσε να το πετύχει με τα υπάρχοντα μέσα που διαθέτει η ΑΕΚ.

Ο Φερέρ δεν ζήτησε ποτέ από τον Νικολαΐδη να διακόψει τη συνεργασία με τον Ιβιτς. Ο Νικολαΐδης ήταν αυτός που το αποφάσισε, διότι επιθυμεί να εμπιστευθεί στον Φερέρ αυτή την ευθύνη. Θέλει να γίνει ο Φερέρ αυτός που θα δίνει την κατεύθυνση στους σκάουτερ να ψάχνουν παίκτες και να γίνει ο Φερέρ ο μόνος υπεύθυνος για να «κόβει» και να εγκρίνει ποδοσφαιριστές. Γι' αυτό και αποφάσισε να κάνει νέο συμβόλαιο με τον Φερέρ δίχως να συμβουλευτεί τον Ιβιτς. Αν έμενε ο Ιβιτς, θα έπρεπε να αλλάξει ρόλο. Να γίνει αυτό που στην Αγγλία αποκαλούν chief scouter. Δηλαδή ο αρχιανιχνευτής ταλέντων. Να αναλάβει ένα ρόλο που δεν ταιριάζει στον Ιβιτς, στον οποίο αρέσει περισσότερο μια θέση με μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων, με την ευθύνη της επιλογής του στόχου και της διαπραγμάτευσης για την επίτευξή του.

Η ήττα

Ο Νικολαΐδης έχασε με τον Ιβιτς το πρώτο του μεγάλο στοίχημα στην ΑΕΚ. Επένδυσε πολλά επί 2,5 χρόνια σε ένα στέλεχος που είχε μια πολύ σημαντική για τον σύλλογο και την ΠΑΕ θέση και τώρα έφτασε στην απόφαση να σταματήσει τη συνεργασία τους. Διότι αν ήθελε, είναι βέβαιο ότι θα έπειθε τον Ιβιτς να συνεχίσει. Ο Σάντος δεν ήταν χαμένο στοίχημα, διότι πέτυχε σε 2 χρόνια πράγματα που δεν μπορούσε κανείς να φανταστεί το καλοκαίρι του 2004. Ο Ιβιτς είναι χαμένο στοίχημα, διότι η ΑΕΚ δεν μπορεί να τον αντικαταστήσει με έναν έτοιμο τεχνικό διευθυντή, διότι δεν κυκλοφορούν τέτοιοι στην Ελλάδα. Τεχνικός διευθυντής φαίνεται ότι θα είναι πλέον στην ουσία ο Φερέρ. Δίχως εγγύηση ότι αυτό το μοντέλο θα είναι πιο επιτυχημένο από το προηγούμενο.

Στον τομέα των επιλογών που έκανε ο Ιβιτς, το ποτήρι δείχνει όπως θέλει να το δει κανείς. Μισογεμάτο (Σορεντίνο, Τσιρίλο, Τόζερ, Χετεμάι, Κυριακίδης) ή μισοάδειο (Μάλμπασα, Βενγλίνσκι, Ουντέζε, Παουτάσο). Ο κανόνας στις μεταγραφές, όμως, ορίζει ότι θα υπάρξουν επιτυχίες και αποτυχίες. Και άρα όταν κρίνει κανείς έναν τεχνικό διευθυντή, πρέπει να δίνει σημασία και στη μέθοδο που ακολουθεί και στα προσόντα που επιδεικνύει.

Ο Ιλια Ιβιτς πέτυχε μια σειρά από συμφέρουσες για την ΑΕΚ συμφωνίες. Και ήταν πολλές οι περιπτώσεις στις οποίες αποδείχθηκε ότι νοιάστηκε να «κόψει» λεφτά από μεταγραφές και ότι διαχειρίστηκε το μπάτζετ σαν να έβγαιναν τα χρήματα από τη δική του τσέπη. Δεν υπήρξε ούτε μια περίπτωση μεταγραφής που να άφησε «σκιά», σχετικά με τους οικονομικούς όρους. Στην κοινωνία του 2007 και ειδικά στην ποδοσφαιρική αγορά δεν υπάρχουν πολλοί που να αποκτούν τη φήμη ότι δεν «λαδώνονται» και δεν επιδιώκουν να «βγάλουν μίζα». Ο Ιβιτς την απέκτησε, ο Νικολαΐδης το ήξερε καλά. Και επειδή πολύ δύσκολα βρίσκονται στελέχη τέτοιας εμπιστοσύνης για τέτοια θέση, η ΑΕΚ χάνει, τουλάχιστον στον τομέα αυτόν, ένα σπάνιο στέλεχος.

Ο Ιβιτς κυκλοφορεί πλέον ελεύθερος στην ποδοσφαιρική αγορά, με την πολύ σπάνια εμπειρία των 2,5 ετών, με μια ατζέντα πολύ πιο γεμάτη από αυτή που είχε τον καιρό που φορούσε ακόμη ποδοσφαιρικά παπούτσια και τον καλό λόγο («λειτούργησε πάντοτε με γνώμονα το συμφέρον της ομάδας, όπως τουλάχιστον το είχε στο μυαλό του») να τον συνοδεύει. Ακόμα και αν η ΑΕΚ καταφέρει να λειτουργήσει πιο αποτελεσματικά στο μέλλον στον τομέα της επιλογής παικτών υπό τον Φερέρ, η αποχώρηση του Ιβιτς θα καταγραφεί στις «ζημιές». Διότι έχασε ένα άξιο εμπιστοσύνης στέλεχος, στο οποίο επένδυσε πολλά, σε μια περίοδο που τα στελέχη δεν της περισσεύουν. Επρεπε να βρει τρόπο να το εκμεταλλευτεί καλύτερα, ώστε να μη φτάσει στο «διαζύγιο».

Η χρονική στιγμή που επέλεξε για τον «χωρισμό» ο Νικολαΐδης επικοινωνιακά του προκαλεί μόνο ζημιά. Ηρθε πάνω σε μια σειρά από αρνητικά αποτελέσματα. Το πιο εύκολο γι' αυτόν θα ήταν να αναβάλει το αντίο για τον Μάιο. Εκτίμησε όμως ότι θα ήταν μειωτικό για τον Ιβιτς να αισθανθεί και να μοιάζει «διακοσμητικός», αφού ο Νικολαΐδης θα προχωρούσε σε σχεδιασμό με τον Φερέρ και τους σκάουτερ δίχως τη συμμετοχή του τεχνικού διευθυντή. Και τώρα πληρώνει το κόστος της επιλογής του.

Ακόμα και αν εξαντλήθηκαν τα περιθώρια για συνέχιση της μεταξύ τους συνεργασίας, η ΑΕΚ δεν μπορεί να έχει παράπονο από τον τρόπο που της συμπεριφέρθηκε ο Ιλια Ιβιτς. Την εμπιστεύθηκε σε μια πολύ δύσκολη στιγμή της, της έδειξε μεγάλο σεβασμό με τη στάση του, της προσέφερε έργο. Και φυσικά ουδείς μπορεί να του χρεώσει την αποκλειστική ευθύνη για την ελειπή ενίσχυση του καλοκαιριού και το άδειο χειμωνιάτικο καλάθι. Η ευθύνη μοιράζεται σε πρόεδρο, προπονητή και τεχνικό διευθυντή.